احتمالاً تا کنون نام ICANN به گوش‌تان خورده است. این مؤسسه مسؤولیت هماهنگی سیستم شناسه های اینترنتی به‌خصوص آدرس‌های پروتکل IP (پروتکل اینترنت) و تخصیص بلوک‌های آدرس به ثبت‌کننده‌های محلی اینترنت در سراسر جهان و مدیریت فضای نام‌های دامنه‌ی سطح بالای اینترنت را بر عهده دارد. ICANN به عنوان یک مؤسسه‌ی غیرانتفاعی خصوصی در سال ۱۹۹۸ با هدف مدیریت برخی از امور مربوط به اینترنت که تا پیش از این تاریخ مستقیماً از طرف دولت آمریکا و توسط سازمان‌های دیگری نظیر IANA انجام می‌شد تأسیس شده و دفتر مرکزی آن در شهر لوس‌آنجلس در ایالت کالیفرنیای آمریکا قرار دارد.

چنان که گفتیم ICANN مسؤول هماهنگی برای یکتا بودن سیستم شناسه‌های اینترنتی و تضمین عمل‌کرد باثبات و امن آن است. ICANN وظیفه‌ی هماهنگی فضای آدرس پروتکل اینترنت (IPv4 و IPv6) و تخصیص بلوک‌های آدرس به ثبت‌کننده‌های منطقه‌ای اینترنت از جهت ثبت شناسه‌های IP و مدیریت فضای نام‌های دامنه‌ی سطح بالا (روت زون DNS) و کارکرد نیم‌سرورهای ریشه (Root Nameservers) را بر عهده دارد. عمده‌ی این کار شامل توسعه‌ی سیاست‌های DNS برای بین‌المللی‌سازی سیستم DNS و معرفی دامنه‌های عمومی سطح بالای (gTLD) جدید در صورت احساس ضرورت است.

اصول کلی خط‌مشی ICANN چنان‌که خود این نهاد توصیف می‌کند عبارت است از کمک به حفظ کارکرد باثبات اینترنت، گسترش رقابت، نمایندگی جامعه‌ی جهانی اینترنت، و توسعه‌ی سیاست‌های متناسب با استفاده از سازوکارهای تصمیم‌گیری پایین به بالا و مبتنی بر اجماع جهانی.

تاریخچه

پیش از تأسیس ICANN دولت ایالات متحده کنترل سیستم نام دامنه‌های اینترنتی را در دست داشت. فرمان اولیه‌ی تأسیس ICANN توسط دولت آمریکا در دوره‌ی ریاست جمهوری کلینتون و بوش پسر صادر شد. در ژانویه‌ی ۱۹۹۸ «اداره‌ی ملی اطلاعات و مخابرات» آمریکا (NTIA)، که بخشی از وزارت بازرگانی این کشور است، پیش‌نهاد بهبود مدیریت فنی نام‌ها و آدرس‌های اینترنتی را برای دریافت نظرات منتشر کرد.

این پیش‌نهاد دربرگیرنده‌ی اقداماتی بود برای خصوصی‌سازی اداره‌ی نام‌ها و آدرس‌های اینترنتی به نحوی که امکان توسعه‌ی رقابت و تسهیل مشارکت جهانی را فراهم سازد. از جمله در این متن پیش‌نهاد شده بود برای امور مربوط به مدیریت DNS اقدام به ایجاد یک شرکت خصوصی غیرانتفاعی شود. این پیش‌نهاد منجر به تشکیل ICANN گردید. طی موافقت‌نامه‌ای با وزارت بازرگانی آمریکا وظیفه‌ی IANA ( مرجع تخصیص شماره‌های اینترنت) به عهده‌ی ICANN گذاشته شد.

جان پاستل

ICANN در ۳۰ سپتامبر ۱۹۹۸ در ایالت کالیفرنیا تأسیس گردید. دلیل انتخاب این ایالت حضور «جان پاستل» (Jon Postel)، بنیان‌گذار و اولین مدیر ارشد فناوری این شرکت بود. پیش از تأسیس ICANN وی به عنوان مدیر IANA مسؤولیت تخصیص آدرس‌های IP، مدیریت روت زون DNS و دیگر شماره‌ها و نمادهای مربوط به اینترنت را تحت قرارداد با وزارت دفاع آمریکا از دفتری در «مؤسسه‌ی علوم اطلاعات» (ISI) «دانشگاه کالیفرنیای جنوبی» (USC) را انجام می‌داد. پس از درگذشت پاستل فعالیت ICANN هم‌چنان از همان دفتر کار وی در USC انجام می‌شود.

بر اساس مقررات داخلی اولیه‌ مسؤولیت اصلی سیاست‌گذاری‌های ICANN باید به سه سازمان پشتیبان واگذار می‌شد:

سازمان پشتیبانی آدرس،

سازمان پشتیبانی نام دامنه،

سازمان پشتیبانی پروتکل؛

هر یک از این سازمان‌ها موظف می‌بود سیاست‌ها و روال‌های اصلی مدیریت شناسه‌های اینترنت در حوزه‌ی مرتبط با خود را توسعه دهد و به عنوان توصیه ارایه نماید. چنان‌که انتظار می‌رفت مراجع منطقه‌ای ثبت اینترنت و IETF (گروه کار مهندسی اینترنت یا IETF وظیفه‌ی ایجاد و ترویج استانداردهای اینترنت را بر عهده دارد) به ترتیب مسؤولیت‌های پشتیبانی از آدرس‌ها و پشتیبانی از پروتکل را پذیرفتند. ICANN در فراخوانی از طرف‌های علاقه‌مند خواست ساختارهای پیش‌نهادی خود برای سازمان پشتیبان نام دامنه‌ها را ارایه دهند و در مارس ۱۹۹۹ هیأت مدیره‌ی ICANN بر اساس پیش‌نهادهای دریافتی یک ساختار جای‌گزین برای این سازمان ارایه کرد که گروه‌های صاحب رأی در این ساختار و حوزه‌های کاری آن را مشخص می‌کرد.

تلاش‌ها برای استقلال کامل ICANN از دولت آمریکا در پی رخ‌دادهای ۱۱ سپتامبر بارها به تأخیر افتاد. در شرایط جدید از دید دولت آمریکا امنیت فضای سایبر اهمیت فوق‌العاده‌ای داشت و ICANN واجد آمادگی کامل برای بر عهده گرفتن دایمی این مسؤولیت را نبود. در سال ۲۰۰۶ ICANN قرارداد خود با دولت آمریکا را برای ایفای وظایف IANA به مدت حداکثر ۵ سال دیگر تمدید کرد و در همین سال در نهایت یاداشت تفاهم جدیدی با وزارت بازرگانی آمریکا امضا نمود که وضعیت رابطه‌ی آن با دولت آمریکا را روشن می‌ساخت. بر اساس این تفاهم نامه وزارت بازرگانی ایالات متحده حق نظارت یک‌جانبه و نهایی بر برخی از فعالیت‌های ICANN را داشت. هم‌چنین ICANN موظف بود توصیه‌هایی را که از کمیته‌ی مشورتی دولتی (GAC) دریافت می‌نمود به بحث بگذارد و در صورت نپذیرفتن آن مجبور به توضیح دلایل خود خواهد بود. در نتیجه دولت عملاً حق وتوی سیاسی تصمیمات ICANN را که بر سیاست‌های عمومی مؤثر باشد به دست آورد. در سال ۲۰۰۸ وزارت بازرگانی آمریکا طی نامه‌ای مجدداً تأکید نمود که هیچ تصمیمی برای منتقل کردن مدیریت فایل روت زون DNS به ICANN ندارد. هم‌چنین در این نامه به‌صراحت اعلام شده بود که IANA و VeriSign هر کدام نقش جداگانه‌ی خود را دارند. (VeriSign شرکت آمریکایی مرجع ثبت نهایی دامنه‌های .com و .net و کنترل‌کننده‌ی ۲ روت‌سرور از کل ۱۳ روت‌سرور DNS جهان است. این شرکت هم‌چنین مسؤول ایجاد فایل روت زون -Root Zone File- و تغییر آن بر اساس دستور ICANN و پس از تصویب وزارت بازرگانی ایالات متحده است. به عبارت دیگر این شرکت یکی از مهم‌ترین نقش‌ها را در کنترل زیرساخت جهانی DNS دارد.)

منبع : سایت طاها دومین

ساختار ICANN

در حال جاضر ICANN به صورت یک بنگاه غیرانتفاعی برای منافع عامه و خیریه فعالیت می‌کند. هیأت مدیره‌ی ICANN شانزده عضو دارد که ۸ عضو آن را کمیته نام‌زدگزینی بر اساس گروه‌های صاحب رأی ICANN انتخاب می‌کند؛ ۶ عضو دیگر نماینده سازمان‌های پشتیبانند؛ یک عضو نماینده‌ کل گروه‌هاست و عضو آخر مدیرعامل/رییس است که توسط هیأت مدیره انتخاب می‌شود.

سازمان‌های پشتیبان فعلی عبارتند از:

  • سازمان پشتیبان نام‌های عمومی که مسؤولیت سیاست‌گذاری در حوزه دامنه‌های سطح بالای عمومی (gTLD) را دارد.
  • سازمان پشتیبان نام‌های کد کشوری که مسؤولیت سیاست‌گذاری در حوزه دامنه‌های سطح بالای کشوری (ccTLD) را دارد.
  • سازمان پشتیبان آدرس که در حوزه آدرس‌های IP سیاست‌گذاری می‌کند.

ICANN از نظرات کمیته‌های مشورتی نیز در زمینه علایق و نیازهای گروه‌های ذی‌نفع استفاده می‌کند. این کمیته‌ها مستقیماً در سازمان‌های پشتیبان مشارکت ندارند. این کمیته‌ها عبارتند از:

  • کمیته مشورتی حکومتی: که از نمایندگان بسیاری از کشورها از سراسر جهان تشکیل می‌شود.
  • کمیته مشورتی عمومی: که از نمایندگان سازمان‌های تشکیل شده از کاربران اینترنت از سراسر جهان تشکیل می‌شود.
  • کمیته مشورتی سرور روت: که در زمینه عمل‌کرد سیستم سرور روت DNS به ICANN مشورت می‌دهد.
  • کمیته مشورتی امنیت و ثبات: که متشکل است از متخصصان اینترنت که به مسایل امنیتی مربوط به ICANN می‌پردازد.
  • گروه روابط فنی: که شامل نمایندگان دیگر سازمان‌های فنی بین‌المللی‌یی می‌شود که دست‌کم بخشی از حوزه کاران بر اینترنت متمرکز باشد.

دموکراسی در ICANN

بر اساس تفاهم‌نامه‌ی امضا شده که روابط ICANN با دولت ایالات متحده را مشخص می‌کند ICANN باید به صورت پایین به بالا و بر اساس اجماع عمومی و به روشی دموکراتیک فعالیت‌های خود را به انجام برساند. با این حال تلاش‌های ICANN برای ایجاد یک ساختار سازمانی که بتواند نظرات جامعه جهانی اینترنت را گرد‌آوری نماید چندان موفق نبوده است. در نتیجه انتخاب مستقیم اعضای هیأت مدیره توسط جامعه جهانی اینترنت به زودی کنار گذاشته شد.

نشست‌های عمومی ICANN به شکل دوره‌ای با هدف تشویق مشارکت جهانی در فرآیندها در قاره‌های مختلف برگزار می‌شود. تصمیمات هیأت مدیره، گزارش‌های مقدماتی، خلاصه مذاکرات نشست‌ها در وب‌سایت ICANN گاه حتا بلافاصله منتشر می‌شوند. با این حال در مواردی گروه‌های ذی‌نفعی مانند گروه کاربران غیرتجاری و کمیته مشورتی عمومی انتقاداتی مطرح می‌کنند مبنی بر این‌که تصمیمات به اندازه کافی در معرض دید عموم نیست.

در سال‌های آغازین هزاره جدید نشانه‌هایی مبنی بر تمایل سازمان ملل برای کنترل ICANN دیده می‌شد که با واکنش منفی دولت آمریکا مواجه گردید و نگرانی‌هایی از احتمال دوپاره شدن فضای اینترنت پدید آورد. گردهم‌آیی جهانی جامعه اطلاعاتی در سال ۲۰۰۵ در تونس تصمیم گرفت در فعالیت‌های روزمره ICANN مداخله نکند، با این حال مقرر شد انجمن بین‌الملی نظارت بر اینترنت با نقش مشورتی تشکیل گردد. در حال حاضر کمیته مشورتی حکومتی ICANN کار ارایه مشاوره در حوزه سیاست‌گذاری‌های عمومی ICANN به نمایندگی از بسیاری از کشورهای جهان را بر عهده دارد.

برخی عقیده دارند ICANN هیچ مسؤولیتی برای اعمال سیاست‌های خود مثلاً در زمینه ارایه دامنه‌های سطح بالای جدید ندارد یا نمی‌تواند مانع از رقابت گروه‌های علاقه‌مندی که حاضر به پرداخت هزینه ۱۸۵٬۰۰۰  دلاری ICANN برای ارایه درخواست دامنه‌های سطح بالای جدید نیستند شود و تنها باید نقش مراقبت فنی را ایفا کند. منتقدان بر این نظرند که ICANN نباید مجاز به تحمیل مقررات خود بر علاقه‌مندان بازار باشد و در رسیدگی به درخواست‌های ایجاد دامنه‌های سطح بالای جدیدی باید به اولین درخواست دهنده اجازه کار داد؛ به عبارتی باید تصمیم‌گیری درباره موفقیت هر دامنه‌ای به بازار سپرده شود.

فعالیت‌ها

یکی از مواردی که بر عهده ICANN گذاشته شده بود تصمیم‌گیری درباره مالکیت دامنه‌های سطح بالای عمومی بود. اقدامات ICANN در این مورد در هم‌آهنگی نزدیک به سازمان جهانی مالکیت فکری صورت گرفت و حاصل آن «سیاست واحد رفع اختلاف» بود. هدف اصلی این سیاست ایجاد سازوکاری برای تصمیم‌گیری سریع، کم‌هزینه، و مستدل برای رفع تعارض‌ها بودن نیاز به مراجعه به سیستم قضایی است. بر اساس تصمیم ICANN ثبت کننده یک دامنه باید الزامات این سیاست را بپذیرد، در غیر این صورت نمی‌تواند مالک آن دامنه باشد.

منبع : سایت طاها دومین

رخدادهای مهم

در مارس ۲۰۰۲ «کارل آورباک» (Karl Auerbach) وکیل دعاوی، مهندس پروتکل‌های اینترنت و نماینده منتخب عمومی آمریکای شمالی در هیأت مدیره ICANN پس از آن‌که ICANN به او اجازه‌ی دست‌رس کامل به سوابق مالی خود را نداد و تنها به او اجازه دست‌رس با محدودیت‌های شدید داد شکایتی علیه این شرکت در دادگاه عالی ایالت کالیفرنیا طرح کرد و تقاضای دست‌رس بدون محدودیت به تمام سوابق حساب‌های ICANN را نمود. دادگاه بر حق وی به عنوان یکی از اعضای هیأت مدیره برای دست‌رس به تمام اسناد داخلی تأکید کرد.

در پاییز سال ۲۰۰۳ ICANN نقشی مهم در منازعه پیش‌آمده بر سر سرویس DNS «سایت‌یاب» (Site Finder) شرکت VeriSign داشت. این سرویس به ازای تایپ هر نام دامنه .com و .net ثبت‌نشده در مرورگرها کاربران را به درگاه وب شرکت VeriSign که مرجع ثبت این دامنه‌هاست هدایت می‌کرد. این پرتال حاوی اطلاعاتی درباره محصولات و لینک‌هایی به وب‌سایت‌های شرکای شرکت بود. به این ترتیب VeriSign از دامنه‌های ثبت‌نشده سوءاستفاده‌ی تبلیغاتی می‌کرد و ترافیک وب زیادی را به این سایت جذب می‌کرد و در عمل به این معنی بود که VeriSign مالک همه دامنه‌های .com و .net  ثبت‌نشده است. VeriSign این تغییر را به عنوان تلاشی برای بهبود تجربه مرور وب برای کاربران تازه‌کار معرفی می‌کرد. ICANN در نامه‌ای به VeriSign برای توقف این سوءاستفاده از سیستم DNS اولتیماتوم داد. VeriSign داوطلبانه این سرویس را متوقف کرد و در عوض شکایتی علیه ICANN مطرح کرد و مدعی شد ICANN از حدود مسؤولیت خود تجاوز کرده است. اگرچه ادعای انحصار این شرکت علیه ICANN رد شد ادعای گسترده‌تر این شرکت مبنی بر تجاوز ICANN از حقوق قراردادی خود هم‌چنان معوق است. در عوض بر اساس توافقی مقرر شد در ازای اجازه دادن به VeriSign برای افزایش قیمت ثبت دامنه‌هایش تا ۷ درصد این شرکت از شکایتش صرف‌نظر کند.

در سال ۲۰۰۴ بودجه پیش‌نهادی ICANN نزدیک به ۱۰۰ درصد افزایش داشت. قرار بود این بودجه اضافه از طریق معرفی دامنه‌های سطح بالای جدید، شارژ پرداختی ثبت‌کننده‌ها، و هزینه‌ای به ازای ثبت، تمدید، و انتقال برخی دامنه‌ها (۰٬۲ دلار برای تمام دامنه‌های کشوری و ۰٬۲۵ دلار برای همه دامنه‌های دیگر) تأمین شود. شورای ثبت‌کننده‌های دامنه‌های سطح بالای ملی اروپا (CENTR) که متشکل است از نمایندگان ثبت دامنه ۳۹ کشور این افزایش هزینه‌ها را نپذیرفت و ICANN را به بی‌ملاحظگی در هزینه‌ها متهم کرد. این شورا از ICANN به دلیل «اهداف سیاسی و عملی غیرواقع‌گرایانه» انتقاد کرد. با وجود این انتقادات به عنوان مثال برای ثبت هر دامنه .jobs و .travel 2 دلار نصیب ICANN می‌شود.

در سال ۲۰۰۵ پس از دو دور مذاکره دامنه‌های سطح بالای جدید eu، asia، travel، jobs، mobi، و cat معرفی شدند.

در سال ۲۰۰۷ ICANN تأییدیه RegisterFly یکی از مراجع ثبت دامنه را در میانه اتهامات قضایی از جمله کلاه‌برداری لغو کرد. در این میان ICANN به دلیل مدیریت نامناسب وضعیت و خسارات وارد شده به هزاران مشتری RegisterFly و بی‌توجهی و عدم‌مداخله با وجود ادعاهای متعدد مشتریان مبنی بر کلاه‌برداری این شرکت هدف انتقاد قرار گرفت.

در سال ۲۰۰۸ ICANN اطلاعیه‌ای علیه ۱۰ ثبت‌کننده‌ی دارای تأییده خود منتشر کرد و آن‌ها را به عنوان «بدترین متخلفان اسپم» معرفی کرد. این اقدام عمدتاً در واکنش به گزارش KnujOn انجام گرفت. KnujOn (برعکس No Junk، پروژه‌ای است که برای افزایش امنیت اینترنت به‌ویژه مبارزه با اسپم شکل گرفته است) این ثبت‌کننده‌ها را به عنوان ثبت‌کننده‌های اصلی دامنه‌هایی که تبلیغات وب‌سایت‌هایشان به صورت اسپم انجام می‌شود و نیز به دلیل عدم نظارت بر رعایت مقررات معرفی کرده بود. اگرچه در یادداشت ICANN از اصطلاح اسپم استفاده شده بود مسایل مربوط به اسپم و سوءاستفاده‌های ایمیلی به ICANN مرتبط نمی‌شود. کنترل محتوای وب‌سایت و نوع استفاده از آن بر عهده ICANN نیست. با این حال گزارش KnujOn با جزییات نشان می‌داد چگونه برخی ثبت‌کننده‌ها به تعهدات ذکرشده در قراردادهایشان و تأییدیه‌های دریافتی‌شان بی‌اعتنا بوده‌اند. هدف اصلی این گزارش نشان دادن این نکته بود که چگونه بی‌توجهی به مقررات، ترافیک تبلیغاتی غیرقانونی برای محصولات، و اسپم با هم مرتبطند. بر اساس این گزارش از ۹۰۰ ثبت‌کننده دارای تأییدیه ICANN تنها ۲۰ شرکت مسؤول ثبت ۹۰ درصد از این گونه دامنه‌های متخلف بوده‌اند.

در اوایل تابستان ۲۰۰۸ ICANN اعلام کرد در حال بررسی سیاست‌های جدید نام‌گذاری دامنه‌ها با هدف برداشتن گامی بزرگ به پیش برای معرفی دامنه‌های سطح بالای عمومی جدید است.

در سال ۲۰۱۰ ICANN اجازه وارسی کامل سیاست‌های خود در زمینه شفافیت، مسؤولیت‌ و مشارکت عمومی را به مرکز اینترنت و جامعه برکمن وابسته به دانشگاه هاروارد را داد.

در اوایل سال ۲۰۱۱ ICANN اعلام کرد که آخرین بسته از آدرس‌های IPv4 باقی‌مانده را بین ۵ مرجع منطقه‌ای ثبت آدرس‌های اینترنت که مدیریت آدرس‌های IP در منطقه‌های مختلف را بر عهده دارند توزیع نموده است. انتظار بر این بوده که در اوایل سال ۲۰۱۲ تمام این آدرس‌های IP واگذار شده باشد و آدرس دیگری برای توزیع نمانده باشد.

در یکی از مهم‌ترین تحولات در ماه ژوئن سال ۲۰۱۱ هیأت مدیره ICANN تصمیم گرفت بیش‌تر محدودیت‌ها بر نام دامنه‌های سطح بالای عمومی (gTLDها) را لغو کند. شرکت‌ها و سازمان‌ها قادر خواهند بود به دل‌خواه دامنه‌های اینترنتی سطح بالا انخاب کنند. هم‌چنین استفاده از کاراکترهای غیرلاتین در نام gTLDها آزاد گردید. از ژانویه ۲۰۱۲ ICANN درخواست‌های ثبت gTLDهای جدید را گردآوری گرده است. هزینه اولیه این درخواست ۱۸۵٫۰۰۰ دلار است و برای تمدید امتیاز این نام دامنه‌ها باید سالانه ۲۵٫۰۰۰ دلار پرداخت شود. ICANN انتظار دارد این مقررات فضای اینترنت را به کل دگرگون سازد و راه را برای خلاقیت‌ها و ابتکارات جدید باز کند و آزادی نوآوری را تأمین کند. اگرچه برخی عقیده دارند این آزادی چندان هم آزاد نیست و پرداخت هزینه ۱۸۵٫۰۰۰ دلاری چندان جایی برای آزادی همه باقی نمی‌گذارد. در ماه ژوئن ۲۰۱۲ ICANN اعلام کرد نزدیک به ۲۰۰۰ درخواست دامنه سطح بالای عمومی جدید دریافت کرده است. تنها گوگل درخواست ۱۰۱ نام دامنه سطح بالای جدید را ارایه داده است و ۱۸٬۶ میلیون دلار برای این درخواست‌ها پرداخته است! دامنه‌های جدید از سال ۲۰۱۳ قابل ارایه خواهند بود.

منبع : سایت طاها دومین